Wat is een smart grid?

Een smart grid is een slim netwerk. Als het over een smart thermal grid gaat, wordt daarmee een slim warmtenetwerk bedoeld. Dit is een gesloten netwerk van ondergrondse buizen die aan een warmtebron zijn aangesloten. De warmtebron kan een industriegebied zijn, waar restwarmte vrijkomt, maar het kan ook een geothermische bron zijn, waar warm water uit de diepe ondergrond wordt opgepompt. Op dit netwerk zitten slimme meters die de warmtevraag van woningen en andere gebouwen en het warmteaanbod op elkaar afstemmen. Een smart grid vormt zo dus een slimme collectieve warmtevoorziening. Slimme netwerken vormen ook één van de belangrijkste pijlers voor het energiebeleid in de EU.

Hoe werkt een smart grid?

Een smart grid of slim warmtenet kan zorgen voor de verwarming van een wijk. Het is op te delen in:
– één of meerdere warmtebronnen waar de warmte centraal ‘geproduceerd’ wordt
– opslag van de warmte
– infrastructuur, het leidingennetwerk
– aansluitingen op woningen, kantoren en andere gebouwen in een wijk
Het warme water uit de bron stroomt via het leidingennetwerk naar de aansluitingen. Afgekoeld water stroomt terug naar de opslag. Het warmtenet is slim, door te kijken wanneer en hoeveel warmte gebruikt wordt, kan het de warmtevraag voorspellen. Hierbij wordt bijvoorbeeld ook gekeken naar de weersverwachting. Zo wordt er nooit te veel warmte geproduceerd.

Voordelen en nadelen van een smart grid

Het grootste voordeel van een smart grid is dat de CO2 uitstoot verminderd wordt. Een warmtenet is één van de meest duurzame alternatieven voor verwarming door aardgas. Gebouwen zijn gemakkelijk aan te sluiten en het is veilig. Een gasaansluiting brengt toch risico’s met zich mee. Een nadeel is dat het transporteren van warmte duur is. Tijdens het transport koelt het water af, daarom moet de warmtebron altijd dichtbij de afnemer zijn. Dat betekent dat een consument niet kan kiezen welke leverancier hij wil. Een warmtevoorziening met behulp van een smart grid kan ook niet zomaar een standje warmer worden gezet als met een normale cv ketel.

Welke typen smart grid zijn er?

Er zijn slimme warmtenetten met een middentemperatuur bron, die een watertemperatuur van 70°C of hoger hebben en laagtemperatuur bronnen die onder de 70°C liggen. Er zijn verschillende bronnen die voor de levering van de warmte kunnen zorgen. Bij aardwarmte of geothermie wordt warm water uit de diepe ondergrond opgepompt. Bij industriële processen, elektriciteitscentrales en afvalverbrandingsinstallaties komt vaak warmte vrij die in een smart grid kan worden gebruikt. Biomassa kan worden verbrand om warmte te maken. Er moet wel kritisch gekeken worden naar het type biomassa dat wordt gebruikt om een duurzame warmtevoorziening te creëren. Ook kan gebruik gemaakt worden van zonnethermie, maar hierbij is seizoensopslag nodig. Een alternatief is aquathermie, hierbij zijn wel warmtepompen nodig.

Welke oplossingen voor een smart grid zijn er?

Huidige smart grids voor warmte maken veelal gebruik van één warmtebron. In de toekomst zullen ze geschikt moeten zijn voor meer verschillende duurzame warmtebronnen. Ook zullen meerdere typen gebruikers zoals kantoren, tuinbouw en woningen op moeten kunnen aansluiten. Dat betekent dat de smart grids complexer worden en nog ‘smarter’ moeten worden. In de toekomst zullen slimme warmtenetwerken verschillende schaalgroottes hebben. De kleinste schaal is een micro smart grid, dat zeer lokaal warmte produceert en levert aan een paar gebruikers. Verschillende micro grids kunnen samen een groter slim netwerk vormen.

Wat kost een smart grid?

Het is niet goedkoop om smart grids aan te leggen. Het Expertisecentrum Warmte heeft in samenwerking met TNO een template ontwikkeld voor woningcorporaties en warmtebedrijven om inzicht te krijgen in de kosten van een warmtenet. Dit template geeft ook gemeenten inzicht in de mogelijkheden om huurwoningen aan te sluiten op een warmtenet. Voor huizen die aangesloten worden op de smart grids geldt een aansluittarief per woning. Daarbij komen de kosten voor een nieuwe hoofdwarmteleiding die door de wijken loopt, die kunnen oplopen tot duizenden euro’s per woning.

Subsidie op warmtenet

Verhuurders van woningen die deze willen aansluiten op een extern warmtenet kunnen aanspraak maken op de Stimuleringsregeling aardgasvrije huurwoningen (SAH) voor verhuurders. Verhuurders kunnen particulieren zijn, maar ook institutionele beleggers en woningcorporaties. De subsidie is bedoeld voor aanpassingen in de woningen en voor de aansluitkosten op het smart grid. Ook als de woningen al zijn aangesloten op een warmtenet maar er nog wel een gasaansluiting is voor warm water en kookgelegenheid dan kan de SAH subsidie worden aangevraagd.

Wat levert een smart grid op?

Een slim netwerk voor warmte zorgt voor een decentrale opwekking van warmte. Hierdoor kan restwarmte worden benut of kunnen andere duurzame bronnen worden ingezet om wijken te verwarmen. In het kader van het Klimaatakkoord, waarin is bepaald dat alle gebouwen in Nederland in 2050 aardgasvrij moeten zijn, past een slim netwerk voor warmte perfect. Huizen en andere gebouwen hoeven niet meer met aardgas te worden verwarmd. Een smart grid voor warmte kan de basis vormen van een zelfvoorzienende wijk.

Bronnen

Warmtenetwerk.nl
Topsectorenergie.nl
Expertisecentrumwarmte.nl
Hoewerktaardwarmte.nl
Rvo.nl

 

Maak gebruik van alle kennis en ervaring binnen HeatInvest

Heeft u een project met betrekking tot warmtenet? Laat het ons weten, dan denken wij graag met u mee voor een oplossing.

Bij HeatInvest werken mensen met meer dan 30 jaar ervaring in de duurzame installatietechniek, daardoor heeft HeatInvest voor alle vraagstukken en omgevingen een passende oplossing.
Dit kan een vrijblijvend eerste advies zijn tot een volledig traject waarbij zelfs de financiering voor u wordt geregeld.