Wat is circulair bouwen?

Een veelgebruikte definitie van circulair bouwen is ‘het ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken van gebouwen, gebieden en infrastructuur, zonder natuurlijke hulpbronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten’. In 2018 is bepaald dat de gehele gebouwde omgeving in Nederland in 2050 circulair moet zijn. Overheden, de bouw- en de GWW-sector werken samen om de bouw klaar te maken voor 2050 en daarna.

Waarom moeten we circulair bouwen?

Nederland moet in 2050 volledig circulair zijn. De bouw verbruikt veel grondstoffen en energie en zorgt ook voor veel afval. Het is dus essentieel dat deze sector circulair wordt. Gebouwen moeten vanuit de circulaire filosofie worden ontworpen. Alleen zo kunnen gezonde, veilige en betaalbare woningen worden gebouwd, die weinig impact op het milieu hebben. Het grondstofgebruik moet worden gereduceerd, gebruikte materialen moeten worden gerecycled en de hoeveelheid bouwafval moet worden gereduceerd.

Wat zijn de eisen voor circulair bouwen?

De milieueffecten van gebouwen worden berekend met behulp van de wettelijke MilieuPrestatie Gebouwen (MPG). Daarin komen ook eisen aan de circulariteit van gebouwen, bijvoorbeeld om ook hergebruik van materialen te kunnen beoordelen.
Sinds 1 januari 2018 is een minimum milieuprestatie-eis opgenomen in de bouwregelgeving om milieuvriendelijker en meer circulair bouwen te bevorderen. In 2021 wordt deze eis verscherpt en in 2030 nogmaals. Ook wordt gekeken naar de eisen voor Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) en het Klimaatakkoord, zodat de eisen in lijn met elkaar zijn.
Er zijn online diverse tools om de circulariteit van een bouwproject te berekenen, zoals de Circularity Calculator, Benchmark circulaire gebouwen en Madaster Circularity Indicator.

Voordelen en nadelen van circulair bouwen

Het grootste voordeel van circulair bouwen is dat er minder grondstoffen nodig zijn omdat materialen worden hergebruikt. Hierdoor is minder energie voor grondstoffenwinning nodig en daalt de CO2-uitstoot. Hergebruik van materialen kan ook financieel voordelig zijn. Materialen van oude projecten kunnen in nieuwe projecten worden toegepast, waardoor de investeringskosten lager zijn. Ook worden circulaire gebouwen zo ontworpen dat ze gemakkelijk te gebruiken zijn voor andere functies. Een school in een jonge wijk kan zo na een aantal jaar worden omgebouwd in een ouderencomplex. Een nadeel is dat het vaak niet de goedkoopste oplossing is. Ook vereist het een nieuwe manier van denken over de bouw die niet iedereen eigen is.

Op welke manieren kunnen we circulair bouwen?

Bij circulair bouwen moet al tijdens het ontwerpproces rekening gehouden worden met de circulariteit van de gebouwen. Kijk naar verschillende zaken:
Circulaire materialen in de bouw
– Gebruik zo veel mogelijk gerecyclede materialen, materialen met een lange levensduur of materialen die gemaakt zijn van hernieuwbare grondstoffen.
– Gebruik zo min mogelijk materialen en reduceer overbodige materialen. Een hoog vloeroppervlak met een laag percentage geveloppervlak leidt tot minder materiaal gebruik en is ook energiezuiniger.
– Zorg ervoor dat de gebruikte materialen in de bouw circulair zijn: kunnen ze worden hergebruikt in een volgend project?
– gebruik geen materialen die toxische stoffen bevatten of niet milieuvriendelijk zijn.
Levensduur van een gebouw
– Hoe lang zal een gebouw worden gebruikt voor een bepaald doel en is het dan her te gebruiken voor een ander doel?
– Zorg ervoor dat de verbindingen tussen de verschillende componenten in een gebouw kunnen worden gedemonteerd zonder schade.
– Een materialenpaspoort kan helpen – het geeft aan welke materialen gebruikt zijn in een gebouw.
– Modulair bouwen maakt hergebruik makkelijker

Voor wie is circulair bouwen interessant?

Uit onderzoek is gebleken dat iedereen in de waardeketen van de bouw kan profiteren van circulair bouwen. Als slopers inspelen op deze ontwikkeling, kan het hen voordeel opleveren. Circulaire gebouwen worden niet gesloopt maar ontmanteld. De bouwmaterialen kunnen worden doorverkocht en dat levert de sloper extra inkomsten op. Ook groothandels hebben profijt van circulaire bouw. Ze zouden een grondstoffenbank kunnen opzetten, een soort ‘marktplaats’ voor gebruikte materialen die ze binnen hun netwerk kunnen verhandelen. Voor eigenaren is een circulair gebouw interessant omdat het aan het einde van zijn functie gemakkelijker te verkopen is.

Wat kost circulair bouwen?

Circulair bouwen is meestal niet de goedkoopste optie. Uit onderzoek voor de gemeente Amsterdam blijkt dat de investeringskosten voor circulair bouwen tussen de 14 en 24 procent hoger uitkomen dan de kosten voor traditionele bouw. Dit komt met name doordat de huidige bouwwereld nog niet helemaal is ingesteld op circulaire projecten. Er is nog geen markt voor circulaire materialen in de bouw en technieken voor hergebruik zijn nog niet genoeg ontwikkeld.

Subsidie op circulair bouwen?

Er zijn verschillende regelingen die de transitie naar circulaire gebouwen ondersteunen. Op de website van Circulairebouweconomie.nl is een volledig overzicht te vinden. Er zijn vanuit de Nederlandse overheid specifieke subsidies voor circulaire bouw, maar circulaire projecten kunnen ook putten uit algemene potjes voor onderzoek en ontwikkeling en milieu- en energieprojecten. Ook zijn er diverse regelingen vanuit Europa die circulair bouwen ondersteunen

Wat levert circulair bouwen op?

Tegenover de eerder genoemde hoge kosten staat wel de waardestijging van circulaire gebouwen en de onderdelen omdat ze kunnen worden hergebruikt. Een overstap naar een circulaire bouweconomie zorgt ook voor meer werkgelegenheid bij bouw- en demontage trajecten. Er is uiteraard ook een milieuvoordeel, er wordt minder materiaal gebruikt en er zijn minder emissies.

Bronnen

Circulairebouweconomie.nl
Bouwendnederland.nl
Ing.be
Amsterdam.nl

Maak gebruik van alle kennis en ervaring binnen HeatInvest

Heeft u een project met betrekking tot circulair bouwen? Laat het ons weten, dan denken wij graag met u mee voor een oplossing.

Bij HeatInvest werken mensen met meer dan 30 jaar ervaring in de duurzame installatietechniek, daardoor heeft HeatInvest voor alle vraagstukken en omgevingen een passende oplossing.
Dit kan een vrijblijvend eerste advies zijn tot een volledig traject waarbij zelfs de financiering voor u wordt geregeld.